مقایسه جامع شیرهای برقی دیافراگمی و پروانه ای

امروزه با توجه به کمبود منابع آب و نیاز شدید برای کنترل هوشمند و اتوماتیک منابع آب، استفاده از شیرهای برقی در پروژه های آبرسانی و آبیاری بسیار ضروری و رایج است. 

شیرهای برقی آب با عملکرد مختلف در سایزها و جنس بدنه متفاوت تولید و به صنعت ارائه میگردند. سوال اصلی انتخاب مناسب ترین شیر برقی در هر پروژه می باشد. جالب است که بدانید شیرهای برقی میتوانند در مسیر انتقال سیال های مختلف از جمله آب، روغن، گاز و ....قرار بگیرند. در این مقاله سیال عبوری ما آب و انتخاب شیر برقی در پروژه های آبرسانی و آبیاری مطرح است.

مهمترین شیرهای برقی که در پروژه های صنعت آب استفاده می شود در دو مدل شیرهای برقی دیافراگمی و پروانه ای با جنس بدنه پلی آمید، چدن و استیل می باشد. 

در پروژه های هوشمند سازی و اتوماسیون سیستم های آبیاری و آبرسانی در انتخاب شیرهای برقی باید به چند نکته توجه کنید:

کنترل فشار و دبی جریان آب در شیرهای برقی:

در شیرهای برقی دیافراگمی به دلیل طراحی خاص دیافراگم و بودن پیچ تنظیم فشار، امکان کنترل نرم و دقیق تری روی جریان وجود دارد . که در سیستم های آبیاری قطره ای مخصوصا نکته مهم و قابل توجهی محسوب می شود.

وجود ذرات معلق در آب:

شیرهای برقی دیافراگمی برای جریان های ناپایدار یا با ذرات معلق گزینه مناسب تری هستند زیرا در شیرهای برقی پروانه ای بعلت تماس مستقیم قسمت متحرم شیر با ذرات معلق به سرعت دچار گرفتگی شده و در عملکرد شیر اختلال ایجاد میکند در صورتیکه در شیرهای برقی دیافراگمی، هنگام عبور آب ذرات معلق با قسمت متحرک برخوردی ندارند علاوه بر این یک فیلتر استیل جلوی ورودی آب قرار دارد.

موتور و عملکرد برقی شیر برقی:

مدت زمان باز و بسته شدن شیر و عملگر برقی در شیرهای برقی دیافراگمی و شیرهای برقی پروانه ای بسیار متفاوت است. بر خلاف پروانه ای ها که نیاز به موتوری با گشتاور نسبتا بالا دارن و برق زیادی مصرف میکنند، شیرهای دیافراگمی آب با سلونوئید های سبک و ارزان هم کار میکنند. بنابراین در صورت سوختن سلنوئید برای تعمیرات در مقایسه با عملگرهای برقی موتور دار گران قیمت، هزینه بسیار کمتری را متقبل خواهید شد در ضمن بطور کلی اگر موتور شیرهای برقی چدنی شما از برندهای معتبر تهیه شوند هزینه کلی شیر برقی پروانه ای بالاتر از شیر برقی دیافراگمی خواهد بود. علاوه براین مدت زمانی که بعد از فرمان گرفتن از موتور طول می کشد که شیر برقی پروانه ای باز یا بسته شود بسته به نوع گشتاور آن از 5 تا 90 ثانیه و حتی بیشتر متغیر است در صورتیکه این زمان برای تمام شیرهای برقی دیافراگمی استاندار چیزی بین 3 تا 5 ثانیه است.

آب بند شدن ورودی و خروجی شیرهای برقی:

یکی از مهمترین عواملی که در انتخاب شیرآلات چه برقی و چه دستی مهم است، بسته شدن کامل و آب بندی بهتر است. این مورد در مورد شیرهای برقی پروانه ای به سرعت کاهش یافته و بعد از مدت کوتاهی نشتی خواهند داشت که قابل تعمیر هم نمی باشد.

طول عمر شیر برقی:

با توجه به اینکه در سیستم های آبیاری تحت فشار و آبرسانی نیاز است که شیر به کرات و به صورت متناوب بر اساس برنامه زمانبندی آبیاری باز و بسته شود، طول عمر شیرها مورد توجه قرار میگیرد که در شیرهای دیافراگمی طول عمر سلنوئیدهای شیرهای برقی بالاتر است از عملگرهای برقی شیرهای برقی پروانه ای که موتورهایی با گشتاور بالا هستند.

نکته مهم و قابل توجه بعدی Water Hammer یا شوک ناشی از فشار آب می باشد که در طول عمر تاسیسات و اتصالات به کار برده شده در سیستم آبرسانی و آبیاری تحت فشار بسیار با اهمیت است.  

طراحی شیرهای برقی دیافراگمی به صورتیکه است که تدریجی باز و بسته می شوند در واقع جریان آب را به آرامی کاهش یا افزایش می دهند که همین موضوع باعث می شود تا موج فشار شدیدی در لوله ایجاد نشود و در نتیجه عمر تجهیزات افزایش پیدا میکند، نیاز به تاسیسات ضد شک مثل شیرهای تخلیه هوا نیست علاوه برای این احتمال نشتی یا شکستگی در سیستم کاهش می یابد. ولی در شیرهای برقی پروانه ای، صفحه یا دیسک ناگهان وارد مسیر جریان شده و افت فشار شدیدی ایجاد میکند و با ضربه به تاسیسات عمر آن را کاهش میدهد.

در زیر تفاوت های ذکر شده بین شیرهای برقی دیافراگمی و پروانه ای به صورت جدول ارائه میگردد تا تصمیم گیری برای انتخاب نوع شیر برقی را با دقت بیشتری انجام دهید.

شاید بعد از خواند این مقاله این موضوع که چرا بزرگترین و معتبرترین کمپانی های اروپای و آمریکایی تولید کننده ادوات آبیاری مانند: Netafim, Rain bird, Rain,Hydrocontaو...  شیرهای برقی دیافراگمی تولید میکنند برای ما روشن تر شود. جالب است بدانیم که در طرح های بزرگ اتوماسیون کشاورزی و آبرسانی در سرتاسر دنیا نیز شیرهای برقی دیافرگمی استفاده می شود و تنها در شرایط خاصی که فشار کارکرد پایین است، شیرهای برقی پروانه ای به شیرهای برقی دیافراگمی ترجیح داده میشود. و با توجه به اینکه نسل جدید شیرهای برقی دیافراگمی با فشار نیم بار هم عملکرد دارند این مشکل کم کم حل خواهد شد. 

عملکرد شیرهای برقی دیافراگمی